รอยเลื่อนแม่น้ำแดง คือรอยเลื่อนขนาดใหญ่ ที่พาดผ่านตอนใต้ของจีนและเวียดนาม และเป็นตัวที่ทำให้แผ่นทวีปจีนใต้เคลื่อนตัวลงไปทางใต้ ประกบคู่กับรอยเลื่อนสะกาย (Sakiang Fault) ในเมียนมาร์ ที่เป็นช่องทางที่ทำให้แผ่นทวีปอินเดียเคลื่อนขึ้นเหนือ (ภาพที่ 2) ซึ่งเป็นเหตุให้แผ่นดินอินโดจีน (อีสาน ลาว เวียดนามและกัมพูชา) หมุนตัวตามเข็มนาฬิกามากกว่า 15 องศา ด้วยเหตุที่รอยเลื่อนแม่น้ำแดงเป็นรอยเลื่อนเหลื่อมด้านซ้าย (แต่เมื่อ 10 กว่าล้านปีที่ผ่านมา ได้เคลื่อนกลับทิศกลายเป็นรอยเลื่อนเหลื่อมด้านขวาจ้อย)

 

วงการธรณีวิทยาของไทยในอดีตนั้น ไม่ค่อยให้ความสำคัญของรอยเลื่อนแม่น้ำแดงเท่าใดนัก เพราะเห็นว่าอยู่ห่างไกลจากประเทศไทยมาก อีกทั้งพวกผู้เชี่ยวชาญชาวฝรั่งทั้งหลายที่มาศึกษาความเป็นมาของบ้านเรา มักจะโน้มน้าวให้พวกเราเชื่อว่า ธรณีประวัติของไทยเราจะถูกกำกับด้วยแผ่นทวีปซีบูมาสุ (SIBUMASU: Sino, Burma, Malaysia, Sumatra) ที่อยู่ทางด้านตะวันตก แต่เมื่อไม่กี่ปีมานี้ เราจึงเพิ่งจะตระหนักว่า รอยเลื่อนแม่น้ำแดงนั้น ก่อกวนความเป็นมาของอีสานบ้านเฮามาโดยตลอด โดยเฉพาะอย่างยิ่งได้มีสมมุติฐานใหม่ที่สะเทือนวงการธรณีวิทยาของไทย นั่นก็คือ ข้อมูลที่ว่า อีสานบ้านเฮา สมัยที่ตะกอนตกสะสมตัว ตอนที่ไดโนเสาร์ยังเป็นเจ้าแผ่นดินนั้น ตั้งอยู่ที่เส้นรุ้งที่ 25 องศานู่น จวบจนเมื่อแผ่นทวีปอินเดียชนกับจีน เกิดเทือกเขาหิมาลัย อีสาน รวมทั้งประเทศไทยทั้งหมด ก็ถูกผลักให้เคลื่อนลงมาทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ ตามแนวรอยเลื่อนแม่น้ำแดง เป็นระยะทางมากกว่า 900 กิโลเมตร (ภาพที่ 3) มิฉะนั้น ป่านนี้พวกเราคงเป็นคนจีนไปกันหมดแล้ว อิหลีเด้อ

 

ก็ไม่รู้ว่าจะขอบคุณหรือต่อว่า รอยเลื่อนแม่น้ำแดงดีนะครับ ท่านสารวัตร

 

 

ภาพที่ 2 แผนที่แสดงที่ตั้งทางธรณีแปรสันฐานของภูมิภาคเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ แสดงแผ่นทวีปอินโดจีน รวมทั้งรอยเลื่อนแม่น้ำแดง (Red River Fault) และรอยเลื่อนสะกาย (Sakiang Fault) ที่กล่าวถึงในบทความ

 

 

ภาพที่ 3 แผนที่แสดงตำแหน่งของรอยเลื่อนแม่น้ำแดง และแอ่งสะสมตะกอนโคราช ณ เวลาปัจจุบัน (รูปซ้าย) และเมื่อประมาณตอนปลายของยุคครีเทเชียส (ก่อนการชนกันของแผ่นทวีปอินเดียกับจีน)(รูปขวา) ในลักษณะที่จะโน้มน้าวให้เราคิดว่า แอ่งสะสมตะกอนโคราชคือส่วนปลายของแอ่งสะสมตะกอนเสฉวน (Sichaun Basin) ว่าซั่น

ที่มา